Tiêu chuẩn kép là gì? Ví dụ trực quan và cách phòng tránh

Tiêu chuẩn kép là cụm từ trong thời gian gần đây xuất hiện nhiều trên các trang mang xã hội. Cụm từ này khá phổ biến nhưng thực chất nhiều người vẫn chưa hiểu bản chất tiêu chuẩn kép là gì và dùng nó sai ngữ cảnh gây hiểu lầm. Để giúp bạn hiểu rõ hơn, trong bài viết dưới đây Đức Tín Group sẽ tổng hợp những thông tin chi tiết để giải đáp chi tiết.

1. Tiêu chuẩn kép là gì?

Tiêu chuẩn kép là gì mà lại gây ra nhiều tranh cãi đến vậy? Đây là một cụm từ ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện đại, đặc biệt là trong giới trẻ. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ ý nghĩa của cụm từ này và cách nhận diện nó trong thực tế.

Thực tế, tiêu chuẩn kép có thể được hiểu đơn giản là cùng một sự việc hoặc hành động, nhưng lại nhận được những đánh giá và nhận định khác nhau, tùy theo lợi ích và mục đích của người đánh giá. Nó là cách 1 người tự biện hộ, bao biện cho hành động của mình và áp đặt tiêu chuẩn cá nhân lên người khác.

Như vậy, khi ai hỏi tiêu chuẩn kép là gì bạn có thể giải thích ngắn gọn nó là cách diễn đạt lịch sự để chỉ tính hai mặt, sự thực dụng có tính mập mờ và thiếu nguyên tắc trong một hành động nào đó. Nó tạo ra những rào cản vô hình, phân chia xã hội thành những nhóm nhỏ với những quy tắc riêng. Hậu quả là, các mối quan hệ trở nên căng thẳng, lòng tin bị tổn thương, và xã hội mất đi sự đoàn kết.

Tiêu chuẩn kép là gì

2. Tính hai mặt của tiêu chuẩn kép

Hiểu bản chất tiêu chuẩn kép là gì, bạn sẽ thấy nó là con dao hai lưỡi, đã xuất hiện từ lâu và là một vấn đề nhức nhối trong xã hội. Khi một hành động được đánh giá khác nhau tùy thuộc vào người thực hiện, đó là lúc tiêu chuẩn kép đã len lỏi vào các mối quan hệ.

Thay vì áp dụng một thước đo công bằng cho mọi người, tiêu chuẩn kép tạo ra những khoảng cách, những rào cản vô hình, phân chia xã hội thành những nhóm nhỏ với những quy tắc riêng. Điều này không chỉ vi phạm nguyên tắc bình đẳng mà còn là mầm mống của những xung đột và bất hòa. Người áp dụng tiêu chuẩn kép, dù vô tình hay cố ý, đều đang tự phủ nhận những giá trị mà họ từng tôn thờ và khiến người khác nghi ngờ về chính bản thân.

Xem thêm:

3. Các ví dụ trực quan về tiêu chuẩn kép

Bạn hiểu được khái niệm tiêu chuẩn kép là gì nhưng chưa nhận biết được biểu hiện của hành vi này trong thực tế. Dưới đây là các ví dụ trực quan để bạn có những đánh giá cụ thể nhất

3.1. Tiêu chuẩn kép trong gia đình

Trong một số gia đình, người mẹ thường phải đảm nhận hầu hết các công việc nội trợ và chăm sóc con cái, trong khi người cha chỉ tập trung vào công việc ngoài xã hội. Điều này tạo ra sự phân biệt rõ rệt trong việc phân bổ trách nhiệm gia đình giữa hai giới. Dù cả hai đều là thành viên trong gia đình và đóng góp vào sự phát triển chung, vai trò của mỗi người trong các công việc gia đình lại không được chia đều.

Điều này phản ánh sự phân biệt trong cách mà xã hội đối xử với hai giới trong cùng một hoàn cảnh, giúp bạn thấy rõ bản chất tiêu chuẩn kép là gì khi áp dụng vào các mối quan hệ tình cảm và gia đình.

Tiêu chuẩn kép vẫn hiện hữu trong gia đình hiện nay

3.2. Tiêu chuẩn kép trong công sở

Trong môi trường công sở, tiêu chuẩn kép thường xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Dưới đây ví dụ cụ thể để bản hiểu rõ tiêu chuẩn kép là gì.

Lương và thăng tiến: Các nghiên cứu chỉ ra rằng phụ nữ trong môi trường công sở đôi khi bị trả lương thấp hơn và ít có cơ hội thăng tiến hơn so với đồng nghiệp nam dù có cùng một công việc và khả năng tương đương. Nữ nhân viên phải nỗ lực nhiều hơn để nhận được sự công nhận tương đương với đồng nghiệp nam, dù có cùng trình độ và kỹ năng
Cách ăn mặc: Nhiều công ty yêu cầu nữ nhân viên phải ăn mặc chỉnh tề, kín đáo và nghiêm túc hơn so với nam giới. Điều này phản ánh một sự bất công trong tiêu chuẩn đánh giá giữa các giới, khi cùng một môi trường làm việc nhưng lại có những yêu cầu khác biệt chỉ dựa trên giới tính.

Tiêu chuẩn kép trong công sở tạo ra sự bất công giữa các cá nhân

3.3. Tiêu chuẩn kép trong xã hội

Tiêu chuẩn kép cũng được áp dụng nên nhiều vấn đề xã hội tạo nên sự bất công giữa các quan điểm:

Về mặt tình cảm: Nếu một người đàn ông có nhiều mối quan hệ tình cảm hoặc "thả thính" với nhiều người, xã hội thường dễ dàng chấp nhận và coi đó là hành vi bình thường, thậm chí có thể khen ngợi là sự hấp dẫn hay quyến rũ. Tuy nhiên, nếu phụ nữ làm điều tương tự, họ có thể phải đối mặt với sự chỉ trích, bị gắn mác "hư hỏng" hoặc thiếu đạo đức.
Vấn đề bạo lực: Khi phụ nữ là nạn nhân của bạo lực gia đình, xã hội thường có phản ứng mạnh mẽ và can thiệp ngay lập tức để bảo vệ họ. Tuy nhiên, khi nam giới là nạn nhân trong các tình huống bạo lực gia đình, thái độ của xã hội lại thường thờ ơ hoặc không có sự can thiệp tương ứng. Điều này là một ví dụ điển hình của tiêu chuẩn kép trong cách nhìn nhận và xử lý các tình huống bạo lực gia đình.

Tiêu chuẩn kép trong xã hội vẫn còn hiện hữu nhiều vấn đề

3.4. Tiêu chuẩn kép trong giáo dục

Hiểu tiêu chuẩn kép là gì bạn cũng nhận ra rằng vấn đề này cũng xuất hiện trong việc giáo dục gây ảnh hưởng nhận thức thực tế của nhiều người:

Chênh lệch trong việc đánh giá học sinh: Các giáo viên đôi khi áp dụng tiêu chuẩn kép khi đánh giá học sinh, ví dụ như đánh giá các nữ sinh kém hơn trong các môn học khoa học và kỹ thuật mặc dù họ có năng lực ngang bằng với các nam sinh. Nhưng các môn học như văn học hay nghệ thuật lại thường được áp đặt ở nữ sinh hơn.
Cơ hội học tập: Một số bậc cha mẹ có xu hướng cho phép con trai được học các môn kỹ thuật và khoa học trong khi con gái lại bị hạn chế vào các môn học xã hội hoặc nghệ thuật, tạo ra một rào cản trong cơ hội phát triển nghề nghiệp và học vấn.

Tiêu chuẩn kép trong giáo dục ảnh hưởng đến nhận thức của trẻ

3.5. Tiêu chuẩn kép trong truyền thông

Trong ngành truyền thông, biểu hiện của tiêu chuẩn kép là gì? Dưới đây là các ví dụ đặc trưng

Trong phim ảnh: Khi nam nhân vật thể hiện hành vi bạo lực hay quyết đoán, họ thường được ca ngợi là "anh hùng" hoặc "mạnh mẽ". Ngược lại, khi nữ nhân vật làm điều tương tự, cô thường bị chỉ trích và gắn mác "xấu" hay "nguy hiểm". Đây là ví dụ rõ ràng để làm rõ tiêu chuẩn kép là gì, khi hành vi giống nhau nhưng lại bị đánh giá khác nhau chỉ vì giới tính.
Khả năng lãnh đạo trong truyền thông: Nhiều trường hợp, các nam lãnh đạo dù có đưa ra quyết định không đúng nhưng vẫn không nhân quá nhiều chỉ trích. Trong khi đó, nữ lãnh đạo dù làm việc tương tự cũng có thể bị chỉ trích nhiều hơn, chỉ vì sự khác biệt về giới tính.

4. Làm cách nào để tránh tiêu chuẩn kép

Đáp án cho câu hỏi “tiêu chuẩn kép là gì” đã được trả lời phía trên. Đây là một vấn đề phức tạp, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống. Để loại bỏ thói quen này, chúng ta cần có sự thay đổi từ bên trong.

Đặt tiêu chuẩn rõ ràng và công bằng

Khi hiểu được bản chất tiêu chuẩn kép là gì, bạn nên tự đặt ra tiêu chuẩn cho chính bản thân và đảm bảo sự nhất quán và công bằng cho tất cả mọi người, không có sự phân biệt. Bất kỳ một vấn đề nào cũng cần được giải thích rõ ràng về tầm quan trọng và lý do tại sao nó lại cần thiết và làm rõ rằng các tiêu chuẩn này phải áp dụng đồng đều cho tất cả, không có ngoại lệ.

Đặt tiêu chuẩn rõ ràng và công bằng là cách hạn chế suy nghĩ tiêu chuẩn kép

Kiểm tra và đánh giá lại quyết định

Trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào, hãy tự đặt câu hỏi xem liệu bạn có đang áp dụng các tiêu chuẩn khác nhau cho những đối tượng khác nhau không. Việc này sẽ giúp bạn đảm bảo rằng mọi quyết định đều công bằng.

Khuyến khích sự minh bạch

Nếu bạn là người lãnh đạo, bạn cảng phải hiểu tiêu chuẩn kép là gì và đảm bảo rằng mọi quyết định và quy trình đều rõ ràng và minh bạch. Điều này không chỉ giúp tăng sự tin tưởng mà còn giảm thiểu khả năng áp dụng tiêu chuẩn kép. Khi yêu cầu hoặc thiết lập các tiêu chuẩn, hãy đảm bảo rằng mọi người đều có thông tin giống nhau để họ có thể tuân thủ.

Giao tiếp cởi mở và trung thực

Để tránh áp dụng tiêu chuẩn kép, bạn cần tạo ra một môi trường giao tiếp cởi mở, nơi mọi người cảm thấy thoải mái khi đưa ra phản hồi về các quyết định và hành động của bạn. Điều này giúp bạn nhìn nhận vấn đề từ nhiều khía cạnh khác nhau, từ đó đảm bảo rằng mọi quyết định đều được đưa ra một cách công bằng và toàn diện. Hãy luôn sẵn sàng thay đổi quan điểm nếu phát hiện ra sự thiếu công bằng.

Luôn cởi mở và trung thực trong giao tiếp

Ứng xử theo các giá trị chung

Theo khái niệm tiêu chuẩn kép là gì thì nó được hình thành dựa trên sự không công bằng, do đó, bạn hãy tự đặt ra các giá trị như công bằng, tôn trọng và minh bạch cho chính mình. Hãy thực hành những giá trị này trong mọi tình huống và làm gương cho mọi người.

Hiểu bản chất tiêu chuẩn kép là gì, bạn sẽ dễ dàng tránh được việc tự đặt tiêu chuẩn kép lên bản thân cũng như áp đặt lên những người xung quanh. Tuy nhiên, việc loại bỏ hoàn toàn vấn đề này là điều không thể. Do đó, trước khi nói hoặc nhận định bất cứ vấn đề gì bạn hãy đặt mình dưới nhiều góc nhìn để có đánh giá trực quan nhất.