CPI là gì? Phương pháp tính chỉ số CPI cụ thể nhất

CPI là một trong những chỉ số quan trọng để đánh giá sức khỏe nền kinh tế của một quốc gia. Hãy tham khảo bài viết sau của Đức Tín Group để hiểu CPI là gì, cách tính CPI và những tác động sâu sắc của chỉ số này đến nền kinh tế và người tiêu dùng.

1. Chỉ số CPI là gì? 

Trước khi phân tích chi tiết bạn cần hiểu CPI là viết tắt của từ gì? CPI - Consumer Price Index hay còn được gọi là chỉ số giá tiêu dùng. CPI chính là chỉ số tính theo phần trăm phản ánh mức thay đổi tương đối của giá hàng tiêu dùng theo thời gian.

Sự thay đổi tương đối khi tìm hiểu CPI là gì này chính là việc dựa vào một giỏ hàng hóa đại diện cho mọi hàng tiêu dùng. CPI là chỉ tiêu được sử dụng phổ biến nhất để đo lường mức giá và thay đổi của giá hay còn được gọi là lạm phát.

Chỉ số giá tiêu dùng CPI là gì?

2. Phương pháp tính Chỉ giá giá tiêu dùng CPI

Khi tìm hiểu CPI là gì trong kinh tế vĩ mô bạn cũng cần nắm rõ được phương pháp tính chỉ số này. Cụ thể, để tính chỉ số CPI, người ta tính số bình quân gia quyền theo công thức Laspeyres tại giá cả kỳ báo cáo (kỳ t) so với kỳ cơ sở. Cụ thể:

Bước 1: Xác định năm cơ sở và lựa chọn giỏ hàng hóa tại năm cơ sở

Qua điều tra có thể xác định được loại hàng và lượng hàng hóa tiêu biểu mà một người tiêu dùng điển hình mua.

Giỏ hàng này sẽ cố định trong một khoảng thời gian nhất định như 3 năm, 5 năm, hay 7 năm (tùy vào thống kê của mỗi quốc gia).

Bước 2: Xác định giá cả

Xác định theo thống kê giá cả của mỗi mặt hàng trong giỏ hàng hóa tại mỗi kỳ.

Bước 3: Tính chỉ số giá tiêu dùng CPI

Tính chi phí bằng tiền của hàng hóa tiêu dùng tại mỗi thời kỳ bằng cách nhân giá của từng mặt hàng của năm tương ứng với lượng của mặt hàng ấy ở năm cơ sở. Sau đó, thực hiện cộng các giá trị tìm được với nhau.

Cụ thể, chỉ số giá tiêu dùng CPI được tính bằng công thức:

Trong đó:

• CPI(t): Chỉ số giá tiêu dùng thời kỳ t
• i: Mặt hàng cuối cùng thứ i (i = 1,2,3...n)
• Q(i): Sản lượng từng mặt hàng tiêu dùng i
• P(i): Giá từng mặt hàng tiêu dùng i
• t: Thời kỳ tính toán (hiện hành)
• t=0 là năm cơ sở

Bước 4: Tính chỉ số lạm phát

Dùng chỉ số giá tiêu dùng CPI để tính chỉ số lạm phát so với năm trước như sau:

Trong đó

• gp (t): Tỷ lệ lạm phát thời kỳ t
• CPI(t): Là : Chỉ số giá tiêu dùng thời kỳ t
• CPI(t-1): Là chỉ số giá tiêu dùng thời kỳ liền trước đó.

Như vậy, từ những phân tích trên bạn đã hiểu lạm phát CPI là gì. CPI chính là công cụ để đo lường mức lạm phát của nền kinh tế của một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định. Cụ thể khi CPI tăng đều trong một thời gian dài cũng thể hiện lạm phát đang diễn ra. Ngược lại, nếu CPI ổn định hoặc giảm, lạm phát có thể đã được kiểm soát.

Đọc thêm: GDP là gì? GDP có ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế?

3. Những tác động của chỉ số CPI đến nền kinh tế và người tiêu dùng

Hiểu bản chất của chỉ số giá tiêu dùng CPI là gì, bạn sẽ thấy chỉ số này được cơ quan quản lý và người tiêu dùng rất quan tâm. Bởi nó phản ánh mức giá chung của nền kinh tế. Cụ thể, dưới đây là những tác động của CPI đến nền kinh tế và người tiêu dùng:

Ảnh hưởng đến lãi suất

Khi CPI tăng, ngân hàng trung ương có thể tăng lãi suất nhằm kiểm soát lạm phát. Cụ thể, khi CPI tăng cung kéo theo giá đồng vốn tăng. Và nếu muốn bảo toàn đồng vốn thì ngân hàng phải tăng lãi suất huy động.

Chỉ số CPI và tỷ lệ lạm phát

Ảnh hưởng tới chi tiêu của người tiêu dùng

Khi CPI tăng đồng nghĩa với giá cả hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cũng tăng. Do vậy, người tiêu dùng thường có xu hướng giảm chi tiêu hàng hóa, sức mua của người dân giảm xuống.

Người tiêu dùng chi tiêu tiết kiệm hơn khi chỉ số CPI tăng

Ảnh hưởng đến chính sách tiền lương, trợ cấp

CPI được sử dụng để điều chỉnh tiền lương, đảm bảo người lao động giữ được sức mua. Những khoản trợ cấp cho người lao động có thu nhập thấp hoặc nghỉ hưu cũng được điều chỉnh theo chỉ số CPI.

Hy vọng bài viết của Đức Tín Group đã giúp bạn đọc nắm được thông tin cơ bản về chỉ số giá tiêu dùng CPI là gì. Đây chính là công cụ quan trọng để đo lường lạm phát và sức mua của người tiêu dùng.