Hội chứng OCD là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

OCD hay còn được biết đến với tên gọi là rối loạn ám ảnh cưỡng chế gây ảnh hưởng đến suy nghĩ và hành vi của người mắc. Để hiểu rõ hơn về bệnh hay hội chứng OCD là gì, bài viết hôm nay sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả. Hãy cùng khám phá để biết cách nhận diện và khắc phục tình trạng OCD một cách đúng đắn.

1. OCD là gì?

OCD là cụm từ viết tắt của Obsessive-Compulsive Disorder hay còn được gọi là rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Đây là một dạng rối loạn tâm thần khiến cho một người có những suy nghĩ ám ảnh và những hành vi cưỡng chế. Cụ thể:

Suy nghĩ ám ảnh (obsessive thoughts): Những suy nghĩ và hành ảnh khó chịu lặp đi lặp lại trong tâm trí của bạn gây ra cảm giác lo lắng và bất an.
Hành vi cưỡng chế (compulsive behavior): Những hành vi không thể kiểm soát được mà thôi thúc bạn cần phải làm điều gì đó để giải tỏa đi những cảm giác khó chịu từ suy nghĩ ám ảnh.

OCD là gì, chỉ hội chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế

2. Nguyên nhân chính gây ra hội chứng OCD

Nguyên nhân chính xác của chứng OCD vẫn chưa được hiểu đầy đủ, nhưng theo định nghĩa về chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế, người ta thường tin rằng sự kết hợp của các yếu tố di truyền, thần kinh, môi trường góp phần vào sự phát triển của chứng bệnh này:

Gen di truyền: Nếu cha mẹ hoặc người thân mắc chứng OCD, nguy cơ bạn gặp phải rối loạn này sẽ cao hơn.
Sự kiện cuộc sống: Những trải nghiệm như bị bắt nạt, lạm dụng, bị bỏ rơi hoặc đối mặt với các sự kiện lớn như sinh con, mất người thân có thể làm tăng nguy cơ mắc OCD.
Bất thường não bộ: Người mắc OCD thường có hoạt động bất thường ở một số vùng não hoặc nồng độ serotonin thấp hơn bình thường.
Tính cách cá nhân: Những người gọn gàng, cẩn thận, luôn theo phương pháp và đặt tiêu chuẩn cao cho bản thân dễ có nguy cơ mắc OCD.

3. Triệu chứng OCD là gì?

Định nghĩa về OCD là gì thường liên quan đến một số hành vi và triệu chứng liên quan đến sự sạch sẽ và ngăn nắp quá mức. Sau đây là một số biểu hiện phổ biến của OCD có lẽ bạn chưa biết:

Rửa tay quá mức

Triệu chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế là nhu cầu bắt buộc phải rửa tay nhiều lần. Họ có thể dành quá nhiều thời gian để kỳ cọ tay và cơ thể, sử dụng chất khử trùng nhiều lần và cảm thấy không hài lòng cho đến khi họ tin rằng họ đã loại bỏ hết mọi vi khuẩn tiềm ẩn.

Rửa tay quá mức chính là triệu chứng điển hình của hội chứng OCD

Kiểm tra liên tục

Những người mắc OCD thường xuyên bị ám ảnh phải kiểm tra mọi thứ nhiều lần. Ngay cả sau khi hoàn thành một nhiệm vụ, chẳng hạn như khóa cửa hoặc tắt thiết bị, họ có thể cảm thấy cần phải kiểm tra lại nhiều lần. Đây chính là một trong những triệu chứng điển hình khi tìm hiểu OCD là bệnh gì.

Người mắc OCD thường có thói quen kiểm tra lại mọi thứ nhiều lần

Thói quen vệ sinh nghiêm ngặt

OCD có thể dẫn đến thói quen vệ sinh cứng nhắc. Cá nhân có thể thiết lập các quy tắc cụ thể để vệ sinh, chẳng hạn như vệ sinh nhà cửa hàng ngày vào một khung giờ cố định và đảm bảo mọi ngóc ngách trong nhà đều sạch sẽ. Việc không tuân theo các thói quen này có thể gây ra sự lo lắng đáng kể.

Ám ảnh về số

Một số người mắc chứng OCD phát triển chứng ám ảnh về số, cảm thấy bắt buộc phải đếm các vật thể như bước chân, người hoặc cửa sổ. Họ có thể trở nên lo lắng hoặc đau khổ nếu gặp phải những con số mà họ cho là “xui xẻo”.

Bận tâm về các mối quan hệ

OCD có thể gây ra mối quan tâm quá mức về tác động của một người đối với người khác và chất lượng các mối quan hệ. Các cá nhân có thể ám ảnh về việc liệu họ có làm tổn thương ai đó hay làm xấu đi mối quan hệ hay không, dẫn đến căng thẳng và lo lắng không đáng có.

Khó chịu với gương

Một triệu chứng phổ biến của OCD là gì chính là cảm thấy khó chịu hoặc lo lắng khi nhìn vào gương. Các cá nhân có thể trở nên bận tâm về ngoại hình của mình, dẫn đến việc tránh nhìn vào gương hoặc lo lắng quá mức về hình ảnh bản thân.

Ám ảnh ngoại hình cũng là một biểu hiện đáng nghi ngờ của OCD

4. Cách chẩn đoán rối loạn ám ảnh cưỡng chế OCD là gì?

Chẩn đoán rối loạn ám ảnh cưỡng chế OCD liên quan đến việc đánh giá kỹ lưỡng của chuyên gia sức khỏe tâm thần, thường tuân theo các bước chính sau:

Đánh giá tâm lý

Bao gồm một cuộc thảo luận giữa bệnh nhân và một chuyên gia sức khỏe tâm thần để đánh giá các triệu chứng, suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của bệnh nhân. Mục tiêu là xác định bất kỳ sự ép buộc hoặc nỗi sợ hãi nào đang cản trở cuộc sống hàng ngày.

Hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn để có được đánh giá chính xác về tâm lý hoặc triệu chứng của OCD

Tiêu chuẩn chẩn đoán

Bác sĩ lâm sàng sử dụng Cẩm nang chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần (DSM-5-TR) do Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ (APA) xuất bản. Cẩm nang này cung cấp các tiêu chí cụ thể phải đáp ứng để chẩn đoán OCD.

Khám sức khỏe thể chất

Có thể tiến hành khám sức khỏe để loại trừ các tình trạng bệnh lý khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự. Theo định nghĩa về rối loạn ám ảnh cưỡng chế OCD là gì, bước này giúp đảm bảo rằng các triệu chứng không phải do vấn đề sức khỏe thể chất, cho phép chẩn đoán OCD chính xác hơn.

Chẩn đoán phân biệt

Vì các triệu chứng OCD có thể trùng lặp với các triệu chứng của các rối loạn sức khỏe tâm thần khác, nên điều quan trọng là phải phân biệt OCD với các tình trạng khác để đảm bảo chẩn đoán chính xác.

Xem thêm:

5. Cách điều trị rối loạn ám ảnh cưỡng chế OCD

Hai phương pháp điều trị chính cho bệnh nhân mắc rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) bao gồm:

Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Phương pháp này giúp bệnh nhân thay đổi cách suy nghĩ và hành vi để kiểm soát triệu chứng.
Dùng thuốc: Bao gồm thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) hoặc clomipramine và có thể kết hợp thêm thuốc hỗ trợ nếu cần thiết.

Ngoài ra, các kỹ thuật như tái cấu trúc nhận thức cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nhẹ triệu chứng OCD.

Tóm lại, việc hiểu định nghĩa OCD là gì vô cùng quan trọng để can thiệp và hỗ trợ điều trị kịp thời. Từ bài viết của Đức Tín Group có thể thấy rõ OCD liên quan đến một chu kỳ những suy nghĩ đau khổ và hành động cưỡng chế có thể làm gián đoạn đáng kể cuộc sống hàng ngày. Do đó, việc điều trị sớm giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người mắc OCD.