Lay off là gì? Ảnh hưởng và cách vượt qua giai đoạn thất nghiệp

Trong thời gian gần đầy, cụm từ lay off khá phổ biến và nó được rất nhiều người quan tâm vì tác động mạnh mẽ của nó đến đại đa số người lao động hiện nay. Để giúp bạn hiểu rõ hơn lay off là gì và tình hình thất nghiệp hiện nay, mời bạn đọc tham khảo bài phân tích chi tiết dưới đây của Đức Tín Group.

1. Lay off là gì?

Khái niệm lay off là gì được hiểu là cụm từ chỉ việc tạm thời hoặc vĩnh viễn chấm dứt hợp đồng lao động của nhân viên bởi công ty, thường không phải do lỗi của người lao động mà do các yếu tố khác như tình hình tài chính, tái cơ cấu, hoặc giảm tải công việc của doanh nghiệp. Khác với việc sa thải (termination), "lay off" thường được xem là kết quả của những quyết định kinh doanh thay vì do hiệu suất làm việc của nhân viên.

Hiểu lay off nghĩa là gì giúp cho bạn dễ dàng nhận biết dấu hiệu hơn

2. Làn sóng layoff cuối năm 2024 sang năm 2025

Hiểu được lay off là gì, bạn sẽ nhận thấy vấn đề này đã và đang đang lan rộng trên toàn cầu, tác động mạnh mẽ đến nhiều quốc gia và ngành công nghiệp. Nguyên nhân chính của hiện tượng này bắt nguồn từ sự điều chỉnh sau thời kỳ tăng trưởng nhanh trong đại dịch COVID-19, cùng với áp lực kinh tế toàn cầu như lạm phát cao và lãi suất tăng.

Các công ty công nghệ lớn như Meta, Amazon, và Google đã thực hiện những đợt sa thải quy mô lớn, ảnh hưởng đến hơn 44.000 nhân sự. Thêm vào đó theo trang layoffs.fyi (Website chuyên theo dõi tình hình sa thải) cho biết có đến 256 công ty công nghệ trên toàn thế giới đã sa thải hơn 83.000 nhân viên chỉ trong năm 2023.

Tại Việt Nam, tình hình sa thải có quy mô nhỏ hơn so với các nước phát triển, nhưng vẫn gây ra những tác động đáng kể. Các ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là sản xuất, dệt may, và da giày, chủ yếu do sự suy giảm đơn hàng xuất khẩu. Theo số liệu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, khoảng 500.000 lao động Việt Nam bị ảnh hưởng bởi việc làm không ổn định trong năm 2023. Các tỉnh thành công nghiệp như Bình Dương, Đồng Nai, và TP.HCM chịu tác động lớn nhất.

Làn sóng sa thải gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng. Đối với người lao động, việc mất việc làm đột ngột không chỉ ảnh hưởng đến thu nhập mà còn tạo ra áp lực tâm lý lớn. Thị trường việc làm trở nên cạnh tranh gay gắt hơn, đòi hỏi người lao động phải liên tục nâng cao kỹ năng để thích ứng. Về phía doanh nghiệp, mặc dù việc sa thải có thể giúp giảm chi phí ngắn hạn, nhưng lại có nguy cơ làm mất đi nhân tài và kinh nghiệm tích lũy, ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh dài hạn.

Theo nhận định của các chuyên gia kinh tế, xu hướng sa thải có thể còn tiếp diễn trong 6-12 tháng tới, với các công ty thận trọng hơn trong việc tuyển dụng và mở rộng. Tuy nhiên, về dài hạn, thị trường lao động sẽ chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ, với nhu cầu ngày càng tăng về kỹ năng số và công nghệ cao. Xu hướng làm việc linh hoạt và từ xa cũng sẽ tiếp tục phát triển.

Làn sóng lay off mạnh mẽ hơn từ cuối năm 2023

Xem thêm:

3. Ảnh hưởng của layoff là gì?

Sau khi hiểu rõ lay off là gì và xu hướng hiện tại của làn sóng sa thải, để giúp bạn nhận định rõ ràng hơn về những ảnh hưởng của nó đến người lao động, doanh nghiệp dưới đây là những phân tích chi tiết về ảnh hưởng của lay off.

3.1. Ảnh hưởng đối với người lao động

Người lao động là những cá nhân ảnh hưởng trực tiếp bởi lay off nên hiểu lay off là gì và các tác động của nó là vô cùng cần thiết.

Mất nguồn thu nhập chính: Việc sa thải hàng loạt thường dẫn đến việc mất đi nguồn thu nhập chính của nhiều người lao động. Điều này không chỉ gây ra khó khăn về tài chính ngay lập tức, mà còn có thể dẫn đến tình trạng nợ nần, đặc biệt đối với những người đã có gia đình hoặc đang gánh vác các trách nhiệm tài chính khác.
Tổn thương tâm lý: Sự sa thải không chỉ là một cú sốc về mặt tài chính mà còn gây ra tổn thương tâm lý cho những người bị ảnh hưởng. Họ có thể trải qua cảm giác stress, lo âu, và mất tự tin. Cảm giác bị bỏ rơi và không được đánh giá cao trong công việc trước đó có thể ảnh hưởng lâu dài đến tinh thần và khả năng làm việc của họ.
Khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm mới: Khi thị trường việc làm trở nên cạnh tranh hơn, việc tìm kiếm công việc mới trở thành một thách thức lớn đối với những người lao động vừa bị lay off. Họ không chỉ phải cạnh tranh với những người tìm việc khác mà còn có thể phải đối mặt với định kiến từ nhà tuyển dụng về việc họ bị sa thải.

Lay off ảnh hưởng trực tiếp đến người lao động

3.2. Ảnh hưởng đối với doanh nghiệp

Không chỉ người lao động mà chính doanh nghiệp cũng là những đơn vị chịu ảnh hưởng nặng nề của làn sóng lay off.

Mất nguồn nhân lực có kinh nghiệm: Việc sa thải hàng loạt đồng nghĩa với việc doanh nghiệp mất đi một phần lớn nhân lực có kinh nghiệm và kỹ năng và có thể ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.
Ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu: Hành động sa thải hàng loạt có thể làm tổn hại đến uy tín của doanh nghiệp trên thị trường lao động. Điều này có thể khiến những ứng viên tiềm năng ngần ngại khi nghĩ đến việc gia nhập công ty, làm giảm sức hấp dẫn của thương hiệu nhà tuyển dụng.
Khó khăn trong duy trì hoạt động: Việc sa thải nhân viên có thể làm giảm khả năng duy trì hoạt động của doanh nghiệp. Thiếu hụt nhân lực có thể dẫn đến việc trì hoãn các dự án quan trọng hoặc làm giảm chất lượng sản phẩm và dịch vụ.

Nhiều doanh nghiệp có nguy cơ phá sản vì lay off

4. Cách vượt qua tình trạng layoff

Hiểu bản chất tình trạng lay off là gì bạn sẽ thấy lay off không phải là vấn đề có thể giải quyết trong 1-2 ngày, chính vì thế bạn cần có những biện pháp ứng phó một cách hiệu quả.

4.1. Đối với người lao động

Khi đối mặt với tình trạng sa thải, người lao động cần hiểu lay off là gì, các tác động trực tiếp, gián tiếp của nó đến cá nhân mình, từ đó đưa ra những cách xử lý phù hợp.

Quản lý tài chính cá nhân
Trước tiên, việc lập kế hoạch tài chính khẩn cấp là điều vô cùng cần thiết. Người lao động cần có kế hoạch tài chính cho 3 - 6 tháng thất nghiệp, đảm bảo số tiền đó đủ để bạn duy trì các nhu cầu sống tối thiểu. Đồng thời trong giai đoạn này bạn nên xem xét cắt giảm các chi tiêu không cần thiết để giữ cho ngân sách cá nhân luôn ổn định.

Đồng thời, bạn cũng nên trang bị thêm các kiến thức về các chế độ bảo hiểm thất nghiệp mà nhà nước cung cấp để biết được quyền lợi và hỗ trợ tài chính có thể nhận được trong thời gian tìm kiếm việc làm mới.

Phát triển bản thân
Hiểu bản chất lay off là gì, bạn sẽ nhận thấy khoảng thời gian này sẽ không có quá nhiều công việc bạn cần làm, do đó, đây chính là cơ hội để bạn nâng cao và phát triển các kỹ năng của bản thân. Bạn có thể tận dụng thời gian này để tham gia các khóa học trực tuyến, hội thảo, và chương trình đào tạo nhằm cải thiện kiến thức chuyên môn và cập nhật xu hướng trong lĩnh vực của mình. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực cá nhân mà còn tăng khả năng cạnh tranh trong thị trường lao động.

Mở rộng mạng lưới
Networking là một yếu tố quan trọng trong quá trình tìm kiếm việc làm mới. Người lao động nên tích cực tham gia các nhóm nghề nghiệp trực tuyến, diễn đàn chuyên ngành, và sự kiện kết nối để mở rộng mối quan hệ. Việc duy trì liên lạc với đồng nghiệp cũ, mentor và những người trong ngành có thể giúp họ tìm kiếm thông tin và cơ hội việc làm mới.

Tìm kiếm cơ hội mới
Trong khi lay off, bạn nên dành thời gian để chăm chút CV của bản thân để đảm bảo các thông tin cá nhân, kỹ năng và kinh nghiệm làm việc của họ được phản ánh chính xác và hấp dẫn với nhà tuyển dụng. Bên cạnh đó, nếu có nhu cầu, bạn có thể cân nhắc xem xét đến việc chuyển hướng nghề nghiệp hoặc khởi nghiệp nếu thấy phù hợp với sở thích và năng lực cá nhân. Điều này vô cùng cần thiết khi bạn tìm hiểu cách vượt qua lay off là gì và tìm kiếm cơ hội mới

Chăm sóc sức khỏe tinh thần
Cuối cùng, để có khả năng vượt qua giai đoạn khó khăn, bạn cần duy trì sự khỏe mạnh về cả tinh thần và thể chất. Bạn hãy cố gắng tạo một lối sống lành mạnh bằng cách tập thể dục thường xuyên, ăn uống đủ chất và ngủ đủ giấc. Nếu cần thiết, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ tâm lý từ gia đình, bạn bè hoặc các chuyên gia để có thể vượt qua cảm giác stress và lo âu.

Cần có kế hoạch tài chính rõ ràng để chuẩn bị cho lay off

4.2. Đối với các doanh nghiệp

Hiểu lay off là gì, bạn sẽ thấy chính doanh nghiệp cũng gặp khó khăn, để vượt qua thời kỳ này, doanh nghiệp có thể làm một số việc sau:

Thực hiện lay off một cách có trách nhiệm
Khi vấn đề lay off có thể xảy ra, doanh nghiệp nên nói rõ cho nhân viên về tình hình tài chính và lý do dẫn đến quyết định sa thải. Đồng thời, doanh nghiệp cần có trách nhiệm thực hiện đầy đủ các quyền lợi hợp pháp cho người lao động cũng như tư vấn, hỗ trợ về chế độ bảo hiểm thất nghiệp.

Ngoài ra, nếu trong khả năng doanh nghiệp có thể hỗ trợ tìm kiếm việc làm mới cho những người lao động bị sa thải thông qua các mối quan hệ của mình.

Duy trì và nâng cao tinh thần nhân viên còn lại
Sau khi sa thải, tinh thần của những nhân viên còn lại cũng cần được quan tâm. Doanh nghiệp nên tổ chức các buổi đối thoại mở để giải đáp thắc mắc và lo lắng của nhân viên. Bên cạnh đó, việc phân phối công việc một cách hợp lý, tránh tình trạng quá tải cho nhân viên cũng là điều cần thiết để duy trì sự cân bằng trong môi trường làm việc.

Tối ưu hóa quy trình và nguồn lực
Doanh nghiệp cần rà soát và cải tiến quy trình làm việc để tăng cường hiệu suất làm việc. Đầu tư vào công nghệ và tự động hóa có thể giúp giảm bớt gánh nặng công việc cho nhân viên, đồng thời nâng cao năng suất.

Chuẩn bị tốt cho tương lai
Nắm được bản chất lay off là gì, bạn sẽ hiểu đây không phải là một vấn đề kéo dài không có cách quyết, mà đến một giai đoạn nào đó thị trường sẽ hồi phục và tăng trưởng. Chính vì thế doanh nghiệp cần có những kế hoạch chi tiết để ứng phó với các biến động trong tương lại tránhngợp, thiếu chuẩn bị.

Đức Tín Group đã giúp bạn giải đáp chi tiết cho câu hỏi Lay off là gì và phân tích tình hình cũng như đưa ra những giải pháp để bạn duy trì và khắc phục ảnh hưởng của làn sóng sa thải. Mong rằng với những thông tin này bạn có thể hiểu rõ vấn đề và trang bị cho mình những kiến thức, kỹ năng cần thiết để vượt qua giai đoạn này